İhalede tek geçerli teklif,

Bu hsususla çok fazla karşılaşılmaktadır. Zaman zaman ihale komisyonlarının ihalede tek geçerli teklif kaldığı gerekçesi ile ihaleyi iptal ettikleri görülmektedir. Kararın dayandırıldığı gerekçe ise "rekabet oluşmaması".

İhale süreçlerinde rekabet, soyut bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır.

İhaleye kaç kişi katılırsa rekabet oluşmaktadır, kaç tekliften az olursa rekabet oluşmaz, bu tekliflerden kaç tanesi geçerli olursa rekabet şartları değişebilir diye mevzuatta tanımlanmış bir husus yoktur.

Ancak ihalenin tarafları olan idare ve istekliler açısından bir somut veri vardır.

O da, yaklaşık maliyet. 

Yaklaşık maliyetin doğru tespit edildiği her durumda, yaklaşık maliyetin altında gerçekleşecek her fiyat uygun fiyattır. Önemli olan idarenin isteklerini uygun şartlarda tedarik etmesidir.

Bu konudaki soyutluk ve belirsizlik aynı zamanda idarelere  /ihale komisyonlarına keyfi hareket etme serbestisi de verebilmektedir. İhaleyi kazanan firma idarenin tercih etmediği bir firma ise ve mevcut teklif ihalede tek geçerli teklif  ise,  rekabetin oluşmadığı gerekçesi ile ihale iptal kararları görülebilmektedir.

Eğer firma hakkında idarenin bir rahatsızlığı yok ise aynı durumda fiyat uygun kabul edilerek ihalenin yapılması, devam edilmesi  kararı da verilebilmektedir.

Kamu İhale Kurumunun yaklaşımları nasıldır?

Yaşanan örnek şu şekilde gerçekleşmiştir.

İhalede tek geçerli teklif kalmış, teklif aynı zamanda yaklaşık maliyetin altındadır. İdare,  ihaleyi iptal etmiştir.

Gerekçe,

Her ne kadar tek geçerli teklifin yaklaşık maliyetin altında olduğu görülse de rekabetin sağlanması durumunda ihtiyacın daha uygun şartlarda karşılanabileceği değerlendirilerek kaynakların etkin, verimli ve ekonomik kullanılması gerektiği gerekçesi ile ihalenin iptaline karar verilmiştir. 

Kamu İhale Kurulu,

Yapılan incelemede, diğer iki isteklinin tekliflerinin çeşitli gerekçelerle değerlendirme dışı bırakılması sonucunda gelinen aşamada ihalede 27.978.162,50 TL tutarındaki başvuru sahibinin teklifinin tek geçerli teklif olduğu görülmekle birlikte,

Söz konusu teklifin idarece tespit edilen 33.028.487,93 TL tutarındaki yaklaşık maliyetin altında olduğu, her ne karar diğer iki fiyat teklifi birbirlerine yakın iken başvuru sahibinin fiyat teklifinin diğer tekliflerden ciddi şekilde ayrıştığı görülse de,

Çeşitli gerekçelerle değerlendirme dışı bırakılan geçersiz fiyat teklifleri ile geçerli bir teklifin karşılaştırılmasının uygun olmadığı, 

Nitekim ilk ihale komisyonu kararında da başvuru sahibinin teklifinin ekonomik olmadığına ilişkin değerlendirme de yapılmadığı, ihalede tek geçerli teklif kalmasının tek başına ihalede rekabetin oluşmadığı anlamına gelmeyeceği, isteklinin teklifinin yaklaşık maliyetin 5.050.325,43 TL altında olduğu hususları bir arada değerlendirildiğinde söz konusu hususun iptal kararına dayanak oluşturamayacağı anlaşılmıştır.

Şeklinde karar vermiştir.

Burada dikkati çeken husus, yaklaşık maliyetin altındaki değere yer verilmiş olmasıdır.

Teklif, yaklaşık maliyetin ne kadar altında olursa uygun olacaktır?

Yakalşık maliyet ile teklif arasındaki fark daha az olsa idi Kamu İhale kurulu nun kararı değişecekmiydi?

Bahsettiğimiz durumlar, isteklileri tatmin edecek şaffalık ve gerekçelerle uygulanmadığı sürece idarelerin güvenilirliğine ve tarafsızlığına gölge düşürecektir. 

Hak aramak için başvuru yollarında harcanacak bedeller de önemli miktarlara ulaşmıştır. Bu nedenle çoğu durum incelenmeden sonuçlanmaktadır. 

Bu konuların  kamu veya istekli adına zarar doğurup doğurmadığı hususları ise ancak titizlekle yapılacak sayıştay denetimleri ile ortaya çıkabilecek konular olmaktadır.

Ama her şeye rağmen, kamu yararı ve kamu kaynaklarının etkin kullanılabilmesi için, kamu ihalelerinin rekabet ortamında gerçekleşmesi gerekmektedir.

Bu nedenle hak aranması kutsal bir haktır ve vazgeçilmemesi gerekir